Kurkuma

 Kurkuma (ostryż długi) należy do roślin z grupy imbirowatych. Spotkać ją można głównie w Indiach oraz innych krajach o klimacie tropikalnym. Jest to jedna z podstawowych przypraw stosowana od tysięcy lat w krajach Bliskiego Wschodu, a zwłaszcza w Indiach. W Europie swoje uznanie zdobyła dopiero w ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat. A i w Polsce popularność kurkumy przez ostatnie lata znacznie wzrosła, co osobiście bardzo mnie cieszy. Głównie dlatego, że coraz więcej osób z mojego otoczenia używa jej na co dzień i czerpie ogromne korzyści z jej stosowania. Kurkuma to nie tylko przyprawa, ale przede wszystkim potężny lek przeciwobrzękowy, przeciwbólowy, przeciwbakteryjny, antywirusowy, przeciwgrzybiczny, przeciwpasożytniczy oraz przeciwnowotworowy. Związki w niej zawarte, zwane kurkuminoidami posiadają właściwości przeciwzapalne, porównywane w sile działania do leków przeciwzapalnych steroidowych i niesteroidowych. 

 

Jak już wspomniałam, kurkuma jest bliskim krewnym imbiru i podobnie jak on w naturze występuje w postaci korzenia, a kupić możesz ją też w formie proszku (patrz zdjęcie). Ta druga postać jest nawet bardziej popularna, ponieważ świeży korzeń kurkumy nie zawsze jest w sklepach dostępny. Ja lubię obie jej formy, choć dla mnie znacznie różnią się smakiem. Korzeń ma dla mnie lekko cytrusowy, orzeźwiający smak z lekką nutką goryczy, podczas gdy jego suszona wersja – proszek, jest trochę bardziej gorzki i odrobinę cierpki. Jeśli jednak Ty nie przepadasz za gorzkim smakiem – nie obawiaj się, ponieważ kurkuma ma tę cudowną właściwość, że po dodaniu do posiłków (o ile nie przesadzisz z ilością), jej smak jest praktycznie niewyczuwalny, a dania w jej obecności -  jeszcze smaczniejsze i bardziej kolorowe. Mimo, że gorzki smak nie jest również moim ulubionym i z reguły go unikam, to jednak kurkumę pokochałam mocno i na co dzień używam jej naprawdę sporo.

 

Właściwości kurkumy

W Ajurwedzie kurkuma nazywana jest złotym lekiem, nie tylko ze względu na swój kolor, ale głównie z powodu swoich  licznych i niesamowitych prozdrowotnych właściwości. Oprócz wymienionych już wyżej, najważniejsze z nich, to:

1. W połączeniu z piperyną (aktywną substancją zawartą w czarnym pieprzu) z łatwością odtruwa organizm, również z metali ciężkich. Zawarte w kurkumie kurkuminoidy zapobiegają powstawaniu wolnych rodników, jednocześnie usuwając i neutralizując te, które już powstały.

2. Kurkuma stosowana jest w leczeniu żółtaczki oraz innych problemów z wątrobą, ponieważ doskonale usprawnia przepływ żółci.

3. Korzystnie wpływa na błonę śluzową żołądka, zapobiegając tworzeniu się wrzodów (niszczy bakterie H. pylori).

4. Wspomaga krążenie i rozpuszcza skrzepy krwi, dlatego będzie pomocna w leczeniu chorób serca.

5. Łagodzi bóle stawów i reumatyzm.

6. Wspomaga leczenie zatok i infekcji ucha.

7. W czasie infekcji górnych dróg oddechowych zmniejsza obrzęk gardła, a także klatki piersiowej.

8. Ze względu na silne właściwości przeciwzapalne i przeciwwirusowe będzie bardzo pomocna przy przeziębieniach i innych infekcjach (np. przewodu moczowego).

9. Kurkumina zawarta w kurkumie jest w stanie powstrzymać rozprzestrzenianie się wirusa opryszczki, zmniejsza stan zapalny spowodowany przez wirusa, jak również sprawia, że organizm zarażonej nią osoby jest mniej podatny na zarażenie wirusem HIV.

10. Łagodzi objawy depresji i podnosi nastrój.

11. Ostatnie badania potwierdzają, że ma działanie prewencyjne w przypadku Alzheimera i demencji, ponieważ wpływa na odbudowę komórek mózgowych, poprawiając pamięć.

12. Ma silne działanie antynowotworowe, szczególnie w przypadku raka jelita grubego i płuc. Kurkumina blokuje proces rozrostu i migracji komórek nowotworowych, a nawet może powodować ich apoptozę (obumieranie).

Kurkuma w kuchni

Stosowanie kurkumy w kuchni stale może przynieść Ci wiele rzeczywistych i namacalnych korzyści zdrowotnych, a także może ustrzec Cię przed wieloma chorobami, nawet tymi naprawdę poważnymi (patrz właściwości). Jeśli polubisz jej smak, możesz używać ją nawet w znacznych ilościach, ponieważ stosowanie doustne kurkumy nie niesie ze sobą żadnych skutków ubocznych. A jeśli coś Ci dolega lub jesteś poważnie chory, tym bardziej stosuj ją jak najczęściej.

W moim jadłospisie i w moim domu kurkuma zagościła na stałe już dobrych kilka lat temu. Dla mnie to nr 1 wśród wszystkich przypraw, dlatego w mojej kuchni znajdziesz ją zawsze. Kuchnię hinduską uwielbiam za jej prostotę i smak. To właśnie dzięki kurkumie dania tej kuchni są tak pyszne i odżywcze. Oprócz kurkumy w indyjskim jedzeniu znajdziesz też mnóstwo innych orientalnych przypraw oraz mleko kokosowe. Kurkuma przepada za takim zestawieniem, dlatego smaki kuchni hinduskiej są tak unikalne i wyjątkowe. Szczególne miejsce w moim sercu zajmują potrawy curry i potrawki wegetariańskie z dużą ilością kurkumy jak np. z soczewicy lub, bardziej znana - z ciecierzycy czyli Chana Masala. 

Kiedy na zewnątrz robi się chłodniej, częściej sięgam po przepisy kuchni indyjskiej, ponieważ cudownie rozgrzewają, odżywiają i wzmacniają organizm. Jedną z moich ulubionych receptur i chyba najbardziej popularną jest tzw. Złote mleko. Nazwa tego napoju symbolizuje nie tylko jego piękny kolor, ale również jego cudowne właściwości. Kurkuma ma charakterystyczny, piękny, pomarańczowy, czy też ciemnożółty kolor, za który odpowiedzialna jest kurkumina – główny składnik w niej zawarty. To właśnie kurkumina nadaje potrawom piękny, żółty kolor. Złote mleko ma nie tylko kolor słońca i jest przepyszne, ale przede wszystkim działa rozgrzewająco, tonizująco, zabija bakterie i wirusy, oczyszcza i odżywia krew. Uwielbiam pić je wieczorami, szczególnie wtedy, kiedy jestem przemarznięta lub czuję się ‘nieswojo’. Po Złote mleko warto sięgać częściej właśnie teraz, w tych trudnych czasach pandemii, ponieważ oprócz wymienionych wyżej zalet, poprawi też znacznie Twój nastrój i oczywiście odporność.

 Jeszcze kilka lat temu dość często zapadałam na ostre infekcje górnych dróg oddechowych, które potrafiły ciągnąć się tygodniami. Często towarzyszyła im opryszczka. Od kiedy jednak zaczęłam używać kurkumę, wszelkiego rodzaju infekcje pojawiają się u mnie niesłychanie rzadko, a opryszczka pozostała tylko niemiłym wspomnieniem. Kiedy czuję, że coś mnie ‘bierze’ przygotowuję sobie Złote mleko lub innego ‘drinka’ z dużą zawartością kurkumy. To praktycznie od razu stawia mnie na nogi. Moim zdaniem kurkuma działa znacznie lepiej niż jakiekolwiek leki, dlatego chemicznym specyfikom mówię zdecydowane: NIE. O Złotym mleku dowiedziałam się kilka lat temu z jednej z książek Agnieszki Maciąg, które zresztą bardzo lubię i które w moim domu mają swoje miejsce. Przepis wypróbowałam, zakochałam się i.. pozostaję mu wierna;). Niedawno o Złotym mleku oraz paście z kurkumy napisała ponownie, tym razem na swoim blogu. Dlatego, jeśli masz ochotę dowiedzieć się na ten temat więcej  i/lub wypróbować przepis, znajdziesz go TUTAJ. W zanadrzu mam jeszcze jedną receptę na boski napój z kurkumą, autorstwa mojej ‘pracowej’ koleżanki oraz mojego. Jest trochę inny w smaku niż Złote mleko, ale równie pyszny i zdrowy. Obiecuję, że przepis pojawi się niebawem:).  

Kurkumę możesz dodawać do różnych dań, nie tylko hinduskich. A kiedy wejdzie Ci to już w krew, szybko zauważysz i odczujesz  różnicę w swoim samopoczuciu. Ja osobiście dodaję ją praktycznie do każdego dania: do koktajli, zup, bulionów warzywnych, sosów, warzyw, ryżu, kasz, czy też napojów. Robię to jednak intuicyjnie. Jeśli czuję, że kurkuma będzie pasować do aktualnie przyrządzanego przeze mnie posiłku i akurat mam na nią ochotę - dodaję ją bez wahania. Jeśli nie - odpuszczam. Generalnie, staram się w każdym posiłku ‘przemycić’ jak największą ilość zdrowych, odżywczych składników jak właśnie kurkuma czy inne zioła i przyprawy, orzechy, nasiona i zielone liście. 

Kurkuma w łazience

Jedną z najważniejszych cech kurkumy, dla której tak chętnie stosowana jest w kosmetyce są jej właściwości przeciwzapalne, rozjaśniające, tonizujące i energetyzujące skórę, a także wybielające zęby i poprawiające kondycję dziąseł. Jest składnikiem kremów do twarzy i past do zębów. Jej przeciwzapalne właściwości wykorzystywane są również w medycynie naturalnej w leczeniu i gojeniu ran, skaleczeń i oparzeń. Zewnętrznie stosuje się ją w postaci pasty, którą z powodzeniem sam możesz zrobić w domu.

Rozjaśniająca maseczka z kurkumą

Jeśli masz na twarzy przebarwienia, zaczerwienienia lub stany zapalne możesz się ich łatwo pozbyć właśnie za pomocą pasty z kurkumy. Sekretem pięknej cery Hindusek jest właśnie maseczka z kurkumy. Hinduski stosują ją od wieków po to, aby wyrównać koloryt cery, wyciszyć stany zapalne, zmniejszyć zaczerwienienia oraz nadać twarzy zdrowy blask. Ich tradycją jest wykonywanie zabiegu z maseczką kurkumową na dzień przed ślubem, aby w tym ważnym dniu ich cera wyglądała gładko i promiennie.

 

Będziesz potrzebować:

1. Niewielkiego, szklanego naczynia lub ceramicznej miseczki,

2. Drewnianą lub plastikową łyżeczkę,

3. Nieużywanego lub niepotrzebnego ręcznika,

4. Rękawiczek jednorazowych,

5. Starych gazet lub ręcznika papierowego,

6. 1 łyżeczka miodu, 1 łyżeczka oliwy z oliwek, odrobinę soku z cytryny, 2 łyżeczki kurkumy i 1/2 łyżeczki cynamonu,

Wykonanie:

1. Zabezpiecz łazienkowy i/lub kuchenny blat układając na nim papierowy ręcznik lub stare gazety,

2. Załóż rękawiczki,

3. Podane składniki wymieszaj w naczyniu tak, aby powstała jednolita pasta,

4. Nałóż dłońmi lub łyżeczką pastę na twarz, omijając okolice oczu i ust,

5. Zmyj letnią wodą po około 10-15 minutach,

6. Po zmyciu maseczki natychmiast umyj umywalkę,

7. Wytrzyj twarz ręcznikiem i przetrzyj sokiem z cytryny (sok z cytryny pomoże pozbyć się żółtego koloru i dodatkowo rozjaśni cerę),

8. Nałóż ulubiony krem.

Gotowe:)

Jeśli akurat nie masz miodu i/lub cynamonu, po prostu wymieszaj 2 łyżeczki kurkumy z 1 łyżeczką jogurtu naturalnego i tak powstałą pastę nałóż na twarz na 10-15 minut, a następnie zmyj dokładnie letnią wodą. Taką maseczkę najlepiej jest nakładać wieczorem, ponieważ kurkuma mocno barwi na żółto wszystko, co znajduje się w jej zasięgu. Barwi intensywnie nie tylko skórę, ale też ręczniki, odzież, naczynia, blaty, umywalki i zlew. Z tego powodu dobrze jest się do zabiegu nakładania maseczki z kurkumą odpowiednio przygotować. A jeśli Ci się już zdarzy mocno zabarwić blat lub umywalkę, użyj soku z cytryny, pozostaw na chwilę i dokładnie spłucz. Z kolei, jeśli Twoja cera rano, po przebudzeniu nadal jest lekko żółta przemyj ją ponownie sokiem z cytryny. Maseczkę wykonuj 2-3 razy w tygodniu do momentu, kiedy przebarwienia nie znikną. Efekt Cię zaskoczy;). 

Tak wykonaną pastę (1 lub 2 wariant) możesz też stosować w przypadku ran, skaleczeń, oparzeń, a także opryszczki nakładając ją na skórę 2, 3 razy dziennie na 15-20 minut.

Wybielająca pasta do zębów z kurkumą

  

Mimo, że kurkuma intensywnie barwi wszystko na żółto, dla Twoich zębów i dziąseł może okazać się prawdziwym remedium. Nie tylko nie zabarwi zębów, ale je wybieli i poprawi kondycję Twoich dziąseł. Jeśli chcesz naturalnie wybielić zęby, cierpisz na parodontozę lub odsłaniające się szyjki zębów, pasta z kurkumą będzie dla Ciebie idealna.

 

Będziesz potrzebować:

1. Małego szklanego słoiczka,

2. Dodatkowej szczoteczki do zębów, przeznaczonej tylko do tego celu,

3. Drewnianej lub plastikowej łyżeczki,

4. 2 łyżeczki nierafinowanego oleju kokosowego, 2 łyżeczki kurkumy.

Wykonanie:

1. W niewielkim słoiczku wymieszaj dokładnie olej kokosowy z kurkumą za pomocą łyżeczki,

2. Nałóż pastę na szczoteczkę i umyj zęby jak zwykle,

3. Wypłucz dokładnie usta letnią wodą,

4. Umyj umywalkę.

Olej kokosowy i kurkuma idealnie się dopełniają, ponieważ oba te składniki mają właściwości wybielające i przeciwzapalne, dlatego pięknie wybielą zęby i poprawią zdrowie Twoich dziąseł. Pastę stosuj 2-3 razy w tygodniu. Przechowuj ją w małym słoiczku, w suchym miejscu.

 

 

Pamiętaj!

Kurkuma odznacza się słabą przyswajalnością przez organizm, dlatego stosowanie jej w kuchni w obecności szczypty pieprzu lub chili i odrobiny oliwy zwiększa jej wchłanialność 2000 razy. Dlatego, używając kurkumy w kuchni zawsze pamiętaj o dodatku szczypty pieprzu i odrobiny oliwy.

 

Jeśli naprawdę chcesz korzystać z właściwości zdrowotnych kurkumy, wprowadź ją trwale do swojego menu i stosuj przynajmniej 3 razy w tygodniu. Aby jej spożywanie mogło przynieść Ci pożądane korzyści zdrowotne, musi być stosowana przez dłuższy okres czasu.

Kurkuma bardzo intensywnie barwi na żółty kolor skórę, wszelkie powierzchnie, umywalki, zlewy, ręczniki, koszulki. O ile z powierzchni możesz ją łatwo usunąć za pomocą soku z cytryny, tak w przypadku odzieży czy ręczników raczej będzie to niemożliwe.